İfade özgürlüğünün bir uzantısı olarak kabul edilen basın özgürlüğü, demokratik toplumun aslî temellerindendir. Basın özgürlüğü bu önemi sebebiyle birçok sözleşme, bildiri ve Anayasa'da yer almıştır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de çeşitli kararlarında basının temel hak niteliğine vurgu yapmıştır.
Devletin basın özgürlüğünü sağlamada bazı yükümlülükleri vardır. Devletin, insan haklarını öncelikle kendisinin ihlâl etmemesi gerekir. Devletin meşru bir sebep olmadan insan haklarını ihlâl etmemesi negatif yükümlülüktür. Her hakkın niteliği farklı olduğundan devletin meşru müdahalesinin sınırları, her bir hak açısından değişkenlik gösterir. Basın özgürlüğü alanında devletin meşru müdahalesi, ancak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'n de belirtilen nedenlerle olabilir.
Uzun bir süre devletin yükümlülüğünün sadece negatif yükümlülük olarak anlaşılmasına ve algılanmasına rağmen, AİHM dinamik yorum yöntemiyle pozitif yükümlülük kavramını geliştirmiştir. Pozitif yükümlülük uyarınca, devletin pasif bir tutum sergilemesi yeterli olmayıp, birtakım olumlu edimlerde bulunması gerekir.
