Ayasofya yüzyılları geride bırakarak çağlar devirmiş, imparatorlukları aşarak günümüze erişmiş bir anıt eserdir. Bu bakımdan sanat dünyasının adeta kutup yıldızıdır. Uzun ömründe camiye çevrilmiş olmasının, Osmanlı devlet yönetimindeki öneminin büyük katkısı olmuştur. İslâm dünyasındaki öneminin yanısıra, eski bir kilise olması bakımından Hristiyan dünyasının da ilgi odaklarındandır. Ayrıca kütüphanesi de Avrupalı bilginlerin çalışmalarına kaynaklık etmiştir. Çalışma izni isteyenler arasında ünlü İngiliz bilgini C. Newton da vardır.
Aysofya’da kandillerin yerini kristal ve avizeler ne zaman almıştır? Ayasofya’nın paratonerle kısa süren tanışması nasıl sonuçlanmıştır? Bu ve benzeri pek çok sorunun yanıtlarını bu çalışmada bulabilirsiniz. Ayasofya kimi zaman Osmanlı devlet ileri gelenlerinin tartışma mekânı, kimi zaman da taraflar arsında çarpışma alanı olmuştur. Minarelerinden saraya kurşun yağdırıldığı da olmuştur.
Mütarekede nasıl korundu? Hafız İsmail Efendi kimdir? Cuma vaazlarında hangi mesajları vermiştir? Ayasofya’dan koparıldığı iddia edilen taşlar nasıl satılmaya çalışılmıştır? Cami olarak savaş yıllarındaki hizmetleri neler olmuştur? Tüm bu soruların yanıtları da verilmiştir. Nihayet Ayasofya ve çevresindeki restorasyon ve mimari çalışmalar, müzeye dönüştürülme sürecinin ayrıntıları bu çalışmada irdelenmiştir.
