Bu çalışmada TBMM Reisi Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın 16 Mart 1923 tarihinde Adana Türk Ocağı’nda Adana Esnaf Cemiyeti tarafından onuruna düzenlenen çayda esnaflara hitaben yaptığı konuşmada geçen “Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş olur” sözünden ilham alarak Cumhuriyet’in ilk yıllarında Antalya’da mevcut olan tüccarlar, meslekler, esnaf ve sanatkârlar konu edinilmiştir. Çalışma giriş, üç bölüm, sonuç, kaynakça ve eklerden oluşmaktadır. Giriş kısmında Selçuklulardan Cumhuriyet’e Antalya’nın ticaret tarihi üzerine değerlendirmeler yapılmış ve bazı veriler sunulmuştur. Birinci bölümde 1922 yılında Antalya Ticaret ve Sanayi Odası tarafından hazırlanıp, Anadolu Matbaası’nda basılan 100 tüccarın adı, iştigal alanı, tabiyeti ve sınıfı üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde 1925 yılı verilerini içeren Hasan Hulki’nin imtiyazında olan Türkiye Salnamesi 1927 adlı eserde bulunan Antalya’nın ticari durumu, ithalat ve ihracat verileri, Antalya, Alaiye ve Manavgat kazalarında icra edilen meslekler, meslek mensupları ve adreslerini içeren metinler verilmiştir. Üçüncü bölümde 1927 yılı verilerini içeren İsmail Hakkı ve Şürekası’nın sahipliğindeki Türkiye Cumhuriyeti Malul Gaziler Ticaret Salnamesi 1927 adlı eserde bulunan Antalya, Akseki, Elmalu, Alaiye, Manavgat kazalarında icra edilen meslekler, meslek mensupları ve adreslerini içeren listeler verilmiştir. Milli Mücadele döneminin sonunda Antalya’da 100 kayıtlı tüccar var iken, bu sayının 1925 yılında 154 meslek mensubuna, 1927 yılında ise 844 meslek mensubuna ulaştığı görülmektedir. Bu muazzam artış ise Cumhuriyet’in ilk yıllarında uygulanan ticaretin millileştirilmesi ve güçlendirilmesi gayreti ile açıklanabilir. Cumhuriyet’in ilk yıllarında uygulanmaya başlanan ticretin millileştirilmesi çalışmaları ise 16 Haziran 1932 tarihinde yayınlanan “Türkiye’de Türk Vatandaşlarına tahsis edilen sanat ve hizmetler hakkında kanun” ile taçlandırılmıştır. Çalışma ayrıca Antalya’da ticaret, tüccarlar, meslekler ve meslek mensuplarına ilişkin ek ve fotoğraflarla desteklenmiştir.
