Türk tasavvuf tarihinin ilk önemli ismi Hoca Ahmed Yesevî’ye ait hikmetler, Türkler arasında iman birliğinin teşekkül etmesinde tarihî bir öneme sahiptir.
Yesevî’nin Divân-ı Hikmet eseri bu yönüyle Türk yurtlarının manevî hayatında belirleyici bir rol oynamıştır. Yesevî hikmetlerinde sıradan bir Müslüman için gerekli olan dinî inancın temelleri ve günlük hayata yansıyan yönleri olan ibâdet ve ahlâk konuları yanısıra tasavvufun anlaşılması zor en girift konuları da işlenmiştir.
Divân-ı Hikmet'in kavram haritası, Yesevî irşadının önceliklerini göstermektedir. Divân-ı Hikmet’in bu akademik çalışma ile içerik analizine tabi tutulması hikmetlerdeki mesajların günümüz insanlarınca anlaşılması noktasında değerlidir. Hikmetlerde üzerinde durulan kavramların önem sıralaması ile tasnif edilmesi, Türk tasavvuf geleneğinin hangi temeller üzerine oturduğunu da gösterir.
Divân-ı Hikmet’teki kavramları sınırlı olarak ele alan çalışmalar olduysa da kavramların haritalandırılması yönüyle bu çalışma öncü niteliktedir.
İnsanın yeryüzündeki hayatına yön verici öğütleri ile Yesevî hikmetleri dünyanın Türklerinin kültürel hayatını şekillendirmeye kıyâmete kadar devam edecektir.
Dr. Hayati BİCE
