Sultan II. Abdülhamid.
33 yıl sürmüş bir hükümranlık.
Çok yönlü bir padişah olmasının yanında bir o kadar da eleştirilen bir insan.
Hakkında serinkanlı değerlendirmeler yapmak ise oldukça güç. Bir yandan kutsanırken bir yandan kıyasıya eleştiriliyor bugün bile. Kızıl Sultan ile Ulu Hakan sıfatları arasında parlayan bir 'yıldız' o. Ve Tahsin Paşa, 1894-1908 yılları arasında Yıldız Sarayı'nda Mabeyn Başkatipliği görevinde bulunmuş, Osmanlı son döneminin en önemli bürokratlarından ve Sultan II. Abdülhamid'e en yakın isimlerden biridir. Cumhuriyet'in ilk yıllarında kaleme aldığı hatıratı, Milliyet gazetesi tarafından tefrika edilmiş, daha sonra da kitap olarak yayınlanmış ve epey ses getirmiştir. Ancak gerek tefrika edilirken, gerekse kitaplaşma safhasında ortaya çıkan okuma/yazma hataları esere kısmen gölge düşürmüştür. Elinizdeki kitap ciddi bir "metin tadilatı" görmüş ve "sahih" bir hale gelmiştir.
Kendisi de tartışmalı bir tarihsel şahsiyet olan Tahsin Paşa'nın, yine bir diğer tartışmalı isim olan Sultan II. Abdülhamid'i merkeze alarak yazdığı bu hatıralar, dönemi daha iyi anlamaya katkı sağlayacak niteliğiyle hala kıymetli.
