MAKİNA ELEMANLARI VE ÇÖZÜMLÜ PROBLEMLERİ 2 - Güncelleştirilmiş Baskı – İsmail Cürgül
ÖNSÖZ
Makinalar, enerjinin mekanik ortamlarda kullanılarak teknolojik ürün elde edilmesine yarayan aygıtlardır. Günümüz endüstriyel hayatında mekanik sistemler yanında mekatronik sistemlerin de yaygın şekilde kullanıldığı bir gerçektir. Ancak salt elektronik bir yöntem, elde edilen teknolojik üründen beklenen tüm fonksiyonları yerine getirecek özellikleri kazandırmada yeterli olamamaktadır. Yani mekanik sistem daima işin vazgeçilmezi olmaktadır. Bu nedenledir ki ağırlıklı olarak uğraş alanı mekanik sistemler olan makina mühendisliği temel bir bilim dalı olup geçmişte olduğu kadar günümüzde ve hatta gelecekte de bu özelliğini koruyacaktır. Buna bağlı olarak mühendislik temel prensiplerinin dayanağı olan esaslar da geçerliliğini kaybetmeyecektir.
Kitabın içinde; makina mühendisliğinin temel prensipleri ele alınarak, ödevi ve çalışma prensipleri belirlenmiş makinanın ve onu oluşturan elemanların seçme ve hesaplama yöntemleri açıklanmış, ayrıca bu temel ve teorik prensiplerin yanında yaşanan hayattan alınmış bilgilerin de yer aldığı örneklere yer verilmiştir. Makina parçalarının seçilmesi, boyutlandırılması ve mukavemet hesaplarının yapılması için yapılan varsayımlar, etken olan faktörler, katsayılar gibi unsurların yanında ürünün fiziksel ve matematiksel modeli de göz önünde bulundurulmuştur. Çoğunluğu deneysel verilere dayanan yöntemler kullanılarak yapılan boyutlandırma hesaplarında genel mukavemet prensipleri kullanılmıştır. Konuların tanımlanmasını takiben verilen örnek problem çözümlerinden de anlaşılacağı gibi elemanların boyutlandırılmasında varılan sonuca göre büyük ölçüde standartlaştırılmış parçaların seçilmesi öngörülmüştür. Böylece kitabın gerek metni içinde gerekse çözümlü problemler kısmında, makina mühendisliği ve imalat teknolojisi kurallarının bir bütünlük içinde olması gerektiği vurgulanmıştır. Bu özellikleri nedeniyle kitabın tamamı göz önüne alındığında bilimsel ağırlıklı olmaktan ziyade özetleyici, pratik değerlere dayalı ve öğrenci odaklı bir kitap olduğu söylenebilir. Kitap 1990 yılından bu yana basımı yapılan ve her defasında gözden geçirilerek güncellenen bir eser niteliğindedir. Kitabın beklenen yararı sağlamasını temenni eder, yapılacak eleştirilere açık olduğumu belirtir kullananlara başarılar dilerim.
Ocak 2020
Prof.Dr.-Müh.İsmail CÜRGÜL
İÇİNDEKİLER BÖLÜM: E BAĞLANTI ELEMANLARI
21. KAVRAMALAR 1
Çözülemeyen kavramalar
Rijit kavramalar
Hareketli (oynak) kavramalar
Elastik kavramalar
Çözülebilen kavramalar
Şekil bağlı çözülebilen kavramalar
Kuvvet bağlı çözülebilen kavramalar Çözülebilen özel kavramalar
KAVRAMA PROBLEMLERİ
BÖLÜM: F DESTEKLEME ELEMANLARI
23. YAĞLAMA TEKNİĞİ
23.1. Sürtünme
23.2. Aşınma
23.3. Yağlayıcı maddeler
23.3.1. Katı yağlayıcılar
23.3.2. Plastik yağlayıcılar
23.3.3. Sıvı yağlayıcılar
23.3.4. Gaz yağlayıcılar
23.4. Yağlayıcıların fiziksel ve kimyasal özellikleri
23.5. Yağlama şekilleri
23.5.1. Açık devre yağlama sistemi
23.5.2. Kapalı devre yağlama sistemi
24. KAYMALI YATAKLAR
24.1. Hidrodinamik kaymalı yataklar
24.1.1. Hidrodinamik radyal kaymalı yataklar
24.1.2. Hidrodinamik eksenel kaymalı yataklar
24.2. Hidrostatik kaymalı yataklar
24.2.1. Hidrostatik radyal kaymalı yataklar
24.2.2. Hidrostatik eksenel kaymalı yataklar
24.3. Kaymalı yataklarda ısı kontrolu
24.4. Yatak malzemeleri
25. YAĞLAMA VE KAYMALI YATAK PROBLEMLERİ
26. YUVARLANMALI YATAKLAR
26.1. Genel bilgiler
26.2. Yuvarlanmalı yatakların yük ve çalışma özellikleri
26.3. Devir sayısı
26.4. İşletme sıcaklığı
26.5. Sürtünme
26.6. Montaj prensipleri
26.7. Yuvarlanmalı yatakların sembollerle gösterilmesi
26.8. Dinamik yüklerde yatak büyüklüğünün tespiti
26.9. Statik yüklerde yatak büyüklüğünün tespiti
26.10. Yağlama
26.11. Sızdırmazlık tertipleri
27. YUVARLANMALI YATAK PROBLEMLERİ
BÖLÜM: G GÜÇ VE HAREKET İLETİM ELEMANLARI
28. DİŞLİ ÇARKLAR
28.1. Tanım ve özellikler
28.1.1.Dişli ana kanunu
28.1.2. Eş çalışan profiller
28.1.3. Kavrama eğrisi
28.1.4. Takım dişli şartı
28.1.5. Kavrama uzunluğu
28.1.6. Kavrama oranı
28.1.7. Evolvent dişli profili
28.1.8. Sınır diş sayısı ve alttan kesme
28.1.9. Yan boşluk
28.1.10. Sikloid dişli profili
28.2. Silindirik düz dişli çarklar
28.2.1. Dişlilerin mukavemet ve aşınma kontrolu
28.2.2. Boyutlandırma
28.2.3.Isınma kontrolu
28.2.4. Dişli çarkların mil yataklarına etkiyen kuvvetler
28.3. Silindirik helisel dişli çarklar
28.3.1. Eşdeğer diş sayısı
28.3.2. Sınır diş sayısı
28.3.3. Helisel dişli çarklarda kavrama oranı
28.3.4. Helisel dişli çarkların boyutları
28.3.5. Helisel dişli çarkların mukavemet hesabı
28.3.6. Helisel dişli çarka ve yataklara etkiyen kuvvetler
28.4. Konik dişli çarklar
28.4.1. Tanım ve özellikler
28.4.2. Kavrama eğrisi
28.4.3. Eşdeğer alın dişlisi
28.4.4. Konik dişli çark çeşitleri
28.4.5. Düz konik dişli çarkların boyutları
28.4.6. Konik dişlilerin mukavemet ve aşınma kontrolu
28.4.7. Konik dişli çarka ve yataklara etkiyen kuvvetler
28.5. Silindirik spiral dişli çarklar
28.5.1. Geometrik boyutlar arasındaki bağıntılar
28.5.2. Dişlilerin boyutları
28.5.3. Spiral dişli çarkların mukavemet hesabı
28.5.4. Dişli çark çiftine etkiyen kuvvetler
28.5.5. Mekanizmanın verimi
28.6. Sonsuz vida mekanizması
28.6.1. Sonsuz vida mekanizmasının özellikleri
28.6.2. Boyutlar arasındaki bağıntılar
28.6.3. Sonsuz vida ve çarka etkiyen kuvvetler
28.6.4. Kayma hızı ve mekanizmanın verimi
29. DİŞLİ ÇARK PROBLEMLERİ
30. DÜZELTİLMİŞ DİŞLİLER
30.1. Düzeltme ilkeleri
30.2. Düzeltme yöntemleri
30.2.1. Kavrama açısını değiştirmek
30.2.2. Diş yüksekliğinin değiştirilmesi
30.2.3. Diş kalınlığının değiştirilmesi
30.2.4. Profil kaydırma yöntemiyle düzeltme
30.3. İstenen diş kalınlığının elde edilmesi
30.4. Herhangi bir kesitteki diş kalınlığının hesaplanması
30.5. Düzeltilmiş dişli mekanizmaları
30.6. Düzeltilmiş dişlilerin mukavemet hesabı
31. DÜZELTİLMİŞ DİŞLİ PROBLEMLERİ
32. DİŞLİ ÇARK İMALATI VE YÜZEY İŞLEMLERİ
32.1. Dişli çarkların imalat yöntemleri
32.1.1. Silindirik alın dişlilerin imalat yöntemleri
32.1.2. Konik dişli çarkların imalat yöntemleri
32.1.3. Diğer dişli imalat yöntemleri
32.2. Dişli çarkların ısıl işlemi
32.3. Dişli çark diş yüzeylerinin taşlanması
32.4. Dişli çark diş yüzeylerinin traşlanması
33. DİŞLİ ÇARKLARIN KONTROLU
33.1. Dişli çark hataları ve hataların ölçülmesi
33.2. Dişli çark toleransları
KAYNAKÇA
YARDIMCI CETVELLER
