Hz. Mevlana vahdet-i vücut görüşlerini ve tasavvufi hakikatları açıklarken konuların daha iyi anlaşılması için bazı hikayeler söylemiştir. Bu hikayeler Kelile ve Dimne'den, tarihten, Kur'an kıssalarından, halk arasında söylenen hikayelerden alınmıştır. Fakat Hz. Mevlana bunları söylerken kendi güzel anlatış tarzıyla bir takım çağrışımlarla (tedai), hayallerle kendi yaratıcı muhayyelesinden ilham alarak kendine has hoş bir şekilde hikaye etmeyi başarmıştır. Bunların içinde her duyguya yer verilmiştir. Aşk, iman, kahramanlık, fazilet, doğruluk ve bunların dışında bütün insani duygular yer almıştır. Büyük bir psikolog gibi bazen insanın ruhunun derinliklerine inmiş, bazen faziletin ve kahramanlığın meth ü senasını yapmış, bazen de insanın süfli arzularını bütün açıklığıyla realist bir şekilde dile getirmiştir.
