Türkiye’nin önde gelen eleştirmenlerinden Orhan Koçak’ın güçlü kavrayışı ve zarif üslubuyla kaleme aldığı Modern ve Ötesi: Elli Yılın Sanatına Kenar Notları, yirminci yüzyılın ortasından bugüne modern sanat üzerine düşünmek için nadide bir kılavuz. Sanatçıların benzeri görülmemiş bir özgüven kazandığı, yepyeni bir özgürlük ve deney hissiyle ürettiği 1950’lerden başlattığı bu kitabında Koçak, konuların, tekniklerin ve üslupların ötesinde, kronolojik bir sıra içinde sanatın hareketini, tarihsel dönüşümlerini mercek altına alıyor. Bu kuşatıcı çözümlemesiyle, ele aldığı sanatçıların eserlerine tarihsel bağlamları içinde başka ve eleştirel bir gözle bakmamızı da mümkün kılıyor. Eskinin içinden hep yeninin doğduğu ‘organik’ bir süreç değildir sanatın tarihi. Bazen de yeni eskiyi ‘doğurur’, bir kez daha doğmasına yol açar. Üstelik yaşlı bir sanatçının gençlere bakarak kendi sanatını onlara uydurmasından ibaret de değildir bu: Yeninin ortaya çıkışı şüphesiz eskiyi uyarıyor, kamçılıyor, ama bu uyarım eskinin düpedüz değişmesini değil de yine kendi tarzına, kendi ustalığına bağlı kalarak daha da yetkinleşmesini, keskinleşmesini, parıldamasını sağlıyordur.
