9 Eylül 1922’de İzmir’in geri alınması üzerine "İzmir'i aldıktan sonra artık biraz dinlenirsiniz Paşam. Çok yoruldunuz" diyen Halide Edip’e "Dinlenmek mi? Yunanlılardan sonra birbirimizle kavga edeceğiz, birbirimizi yiyeceğiz" diyen Mustafa Kemal'in öngörüsü doğru çıkmıştı. Ancak, dava arkadaşlarının en büyük mücadelesi, onun liderliğini önlemek değil, diktatörlük eğilimlerini frenlemek yolunda olmuştu.
Bu kitap 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in İlanı’ndan sonra Türkiye Cumhuriyeti’nin “Türk ulus-devleti” olarak kurumsallaşması konusunda kurucu kadrolar arasında yaşanan görüş ayrılıkları ve iktidar mücadelesinin arka planını anlatıyor.
Toplam üç ciltten oluşacak bu çalışmanın ilk cildinde 1923’te Cumhuriyet Halk Fırkası’nın kuruluşuyla başlayıp 1927’de Nutuk’un okunmasına kadarki dönemi elen alan Ayşe Hür Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi, 150’likler, İstiklal Mahkemeleri, Hilafet’in İlgası, Tevhid-i Tedrisat Kanunu, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Şapka Kanunu, Şeyh Said İsyanı, Musul Sorunu, İzmir Suikastı Davası gibi pek çok önemli olayın öteki yüzüne bakıyor.
