Zaptettiği tarihin ağır ve karanlık günlerini, devlet işlerinin liyakatsiz ellerde oyuncak oluşunu, askerin ve vilayetlerdeki paşalar ve mütegallibenin mütemadi isyanları neticesinde kopan hercü merci, huzursuzluğu, milletin çektiği bütün acıları Naima çok iyi hissedebilmişti; çünkü yaşadığı devir, zaptettiği tarihin acı günlerinde de acı idi. Çıktığı ikbal ve parlayış devrinden yavaş yavaş izmihlal ve inhitata yüz tutan Osamlı İmparatorluğu' nun çöküntüsünü o, zamanında daha büyük acılıkla duyabilyordu. Onun eserini tetkik etmeden evvel zamanının idare adamları arasında geçen hayatının hususiyetlerini tetkik edecek olursak üslubundaki şiddetin, tenkitlerindeki isabetin, açık ve doğru sözlü, sözünü sakınmaz oluşunun saiklerini de anlamış oluruz. Onu bir müverrih sıfatiyle diğerlerinden daha mümtaz, daha meşhur bir sima haline koyan da işte budur..
