Nikolay Gavriloviç Çernişevski (soyadı zaman zaman Çerniçevski olarak da geçmiştir) (12 Temmuz 1828 - 17 Ekim 1889) Rus devrimci demokrat, materyalist filozof, eleştirmen ve sosyalist. Bazıları tarafından bir ütopyacı (ütopist) sosyalist olarak değerlendirilmiştir. 1860´larda devrimci demokratik hareketin önderi konumundaydı. Lenin, Emma Goldman gibi önemli isimleri etkilemiştir.
Yoksul bir papazın oğlu olarak Saratov´da 1828´de doğdu. 1846´ya kadar burada kaldı. 1850´de St. Petersburg Üniversitesi´nden mezun olduktan sonra, Saratov´da bir lisede (jimnazyum) öğretmenlik yapmıştır. 1853´ten 1862´ye kadar St. Petersburg´da yaşamış, Sovremennik`te (Çağdaş) baş editör olmuştur. 1862´de tutuklanmış ve hapsedilmiştir. Hapiste olduğu sırada Nasıl Yapmalı? isimli ünlü romanını yazmıştır. Daha sonra birçok Rus devrimcisine ilham kaynağı olacak roman, barındırdığı düşünceler açısından Owen, Fourier ve Godwin gibi isimlerin etkilerini taşır denilebilir.
1862 yılında ´sivil idam´ (alay(cı) idam) hükmü verilmiştir, ardından cezai kölelik ve daha sonra Sibirya´ya sürgün. 17 Ekim 1889´da, 61 yaşındayken ölmüştür.
