Hocamız Prof. Dr. Jale Baysal’ın doktora tezi olarak hazırladığı “Müteferrika’dan Birinci Meşrutiyete Kadar Osmanlı Türklerinin Bastıkları Kitaplar” adlı çalışması 1968 yılında yayımlandı. Bu ilk basımda, tezin önemli yanını oluşturan, 1729-1875 yılları arasında Osmanlı Türklerinin yayımlamış olduğu belirlenen kitapların listesi yer almadı. Bu liste, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Genel Kitaplığı’nda özel olarak hazırlanmış 6 büyük kutu içinde tutulmaktadır.
Hasan S. Keseroğlu
Bu çalışmanın başlıca amacı, bibliyografik nitelemelerine bakarak bir devrin yayın yaşamını açıklamaktır. Kitap, yalnız adı ile yazarın adı, konusu, basıldığı yer ve yılla, yayınlandığı dönemin genel olarak politik, sosyal, kültürel durumunu, eğilimlerini, düşünce ve yaratma gücünü belirtebilecek, ifadeli ve anlamlı bir malzemedir. Kültür tarihçileri ve inceledikleri çağın genel bir görünüşünü çizmek istedikleri zaman edebiyat tarihçileri, yayınlanan belli baslı eserleri bildirmeyi her zaman gerekli saymışlardır. Belli başlılara değil de bütün yayınlara yöneldiğimiz, yıl yıl, yayınlanan eserlerin sayılarını, konularını, konular arasındaki oranı belirlediğimiz zaman, hem genel olarak yayın yaşamını ortaya koyan, hem kültür ve edebiyat tarihi bakımından önem taşıyan sonuçlara varabiliyoruz. Önümüzdeki çalışma ülkemizde, bibliyografik nitelemelerine dayanarak yapılan bu türlü çalışmaların ilki olacaktır. Ele alınan yayınların, Türk toplumunun uygarlık çevresine geçme çabaları içinde bulunduğu bir döneme ilişkin olmaları, onları daha da ilgi çekici duruma getirmektedir.
Jale Baysal
