Dostoyevski’nin 1880’de Puşkin Anıtı’nın açılışı ve yazarı anma etkinliklerinde yaptığı ünlü Puşkin Konuşması dinleyenler üzerinde derin bir etki bırakmış ve Rus edebiyat tarihinde bir dönüm noktası olarak kabul edilmiştir.
“İnsanlığın dünya çapında birliği ülküsünü de dile getirdiğim zaman, bütün salon isteri nöbetine tutulmuş gibiydi. Konuşmam sona erdiğinde atılan coşkulu çığlıkları, haykırışları anlatamam. Birbirini hiç tanımayan dinleyiciler ağlaşıyor, birbirlerini kucaklıyor ve bundan böyle daha iyi insanlar olacaklarına, komşularından nefret edecek yerde onları seveceklerine yeminler ediyorlardı. (...) Konuşmamda, hakkında birkaç övücü söz söylediğim Turgenyev, gözlerinde yaşlarla kendini kollarıma attı. İvan Aksakov kürsüye fırladı ve herkese, konuşmanın yalnızca bir
konuşma olmayıp tarihî bir olay olduğunu söyledi.”
Dostoyevski’nin Puşkin Konuşmasının Ardından Anna’ya Yazdığı Mektuptan
“Sırası geldiğinde, daha önce bir fare gibi sessiz oturan Dostoyevski kürsüye çıktı; beş dakika içerisinde istisnasız olarak herkesi tek bir yürek, tek bir zihin olarak avucunun içerisine almıştı.”
- Gleb Uspenski
