“1335 senesi 31 Ağustosu’nda Ayasofya’da bir manzaraya şahit oldum. Yedi sekiz Fransız askeri iki Türk hanımına tecavüz ediyordu. Ateş ettim, benimle beraber birçokları ateş etti. Neferlerden ikisi öldü. Fransız Divan-ı Harbi beni on sene kürek cezasına mahkûm etti. Bir zaman Fransız hapishanelerinde mekik dokudum. (…) Bir sabah bizi bir vapura bindirdiler. (…) Günlerce gittik. (…) Nihayet uzun bir yolculuktan sonra Güyan’a vasıl olduk. (…) İşte burada bana numaramı verdiler: 45090. Bu günden itibaren ismi, hüviyeti, cinsiyeti meçhul numaralı bir adam olmuştum. Artık ben numara ile çağırılan, ismi, milliyeti, cinsiyeti unutulan meçhul bir adamdım.”
Polis Cemil Efendi
Polis Cemil Efendi’nin Fransa’nın muhtelif hapishanelerindeki mahkûmiyetinin ardından adeta bir ölüm-kalım savaşı vereceği Fransız Guyanası’ndaki Saint Laurent Hapishanesi, Malgaches Çalışma Kampı, Cayenne Hapishanesi ve Şeytan Adası’nda geçen çileli esaret hayatı hatıralarını 1929 yılında Akşam gazetesi Türk okuyucularıyla buluşturmuştur. Vakar sahibi bir Türk polisinin nefes kesici maceralarını ilk yayımlanışından seneler sonra okurların dikkatlerine sunuyoruz.
