Süleyman Bakırgani (Hakîm Ata), Ahmed Yesevî’nin en sâdık öğrencisi, müridi, sıralamada üçüncü postnişîni, fakat liyâkat, istişâre, sadakat ve ilm-i ledün de birinci sırada yer alan, hikmetleriyle ‘Yesevî-Hikmet Geleneği’ni dünden bugüne ve geleceğe taşıyan eserler orta koymuştur.
Hakîm Ata Bakırgan Kitabını, konuları itibariyle dini-tasavvufi muhtevada Kur’an-ı Kerim hükümleri ve Hz. Muhammed (s.a.v)’in hadisleri merkezinde ele almış, Türkçeyi halkın çok iyi anlayabileceği bir şekilde kullanan, inanç ve sadakat abidesi, Türk dünyasının önde gelen mutasavvıf şairlerindendir. Hatta öyle ki, Hz. Muhammed (s.a.v), Miracı esnasında Cenâb-ı Hakk ile bizzat “doksan bin söz” sözleştiklerini;
O şol sagat Izim bile razlaşdy,
Biwasyta, togsan müň raz sözleşdi,
Paş kylmadan sözler onda gizleşdi,
Sally ala nebiýin-ul Mustapa. İşte o saatte Allah ile konuştu
Vasıtasız, doksan bin sır paylaştı
Açığa vurmadan sözler orda sırlaştı
Salli ‘alâ Nebiyyinü’l-Mustafa
dörtlüğüyle ifade etmektedir. Hakîm Ata, günümüz teknolojisiyle ‘yetmiş sekiz bin’ olarak tespit edilen, ‘Kur’an-ı Kerim’in Söz Varlığı’nı, o dönemde ‘Doksan bin Kelâm’ olarak dile getiren büyük bir âlimdir.
Bakırganî’nin ilk baskılarında 90 civarındaki metinleri, bu dördüncü baskısında, ‘Mürettep bir Divan şeklinde 204 Hikmet ve Kıssa’dan oluşturarak hazırlamaya çalıştık. Metinler, Türkmen Türkçesi-Türkiye Türkçesi olarak ve Divan’ın tertibinde de elde bulunan metinler çerçevesinde konularına göre tasnif edilmiştir. Eser, zaman içinde Türk dünyasın okullarının birçok boyunda ders kitabı olarak da okutulmuştur.
Eser, ‘Türk Dünyası ve bütün insanlığa’ faydalı olursa biz de o zaman Allah rızası için mutlu oluruz. Okurlarımızın duaları dileğimizle sözümü Süleyman Hakîm Ata’ya bırakacağım. O der ki:
Haýr ḳylsaň ḳylmyşyň bitilgeý-sen
Tāgat bile baranlara gatylgaý-sen
Kyýāmat gün ol tamugdan gutulġaý-sen
Geliň, dostlar, Ḥaḳa gulluk ḳylaweriň
Tevfik ve inâyet Allah’tandır.
Hayır kılsan, bu kılmışın kitabısın sen,
İbadet ile varanlara katılasın sen,
Kıyamet günü o Tamu’dan kurtulasın sen,
Gelin, dostlar, Hakk’a kulluk kılıverin.
