ÖNSÖZ
Nesnelerin biribiri ile iletişim içinde olacağı “Endüstri 4.0”ın daha verimli hayata geçirilmesi için; ülkeler, kurumlar ve kişiler yoğun bir çaba içindeler.
Birçok teknolojik gelişmenin içinde olamamış, kaçırmış ve yakalamakta zorlanan ülkenin bireyleri olarak biz de bundan sonraki gelişmelere katkıda bulunmak, hatta önderlik edebilmek için edindiğimiz bilgi ve tecrübeleri paylaşmak zorundayız.
Çünkü bilgiler paylaşıldığı oranda gelişmeler daha yüksek bir ivme ile gerçekleşir.
Eğitimin ana hedeflerinden birisi de bilgi paylaşımı ile nitelikli iş gücünü artırarak daha az emek ve maliyetle kaliteyi artırmak ve verimi yükseltebilmektir. Kitaplarda bu amaca ulaşmada kullanılan temel bileşenlerden birisidir.
Özetle bizler; özenle hazırladığımız bu kitaplarla, ister öğrenim aşamasındaki, ister üretimin içindeki kullanıcılara daha bilinçli ve verimli olmalarına katkıda bulunmaktır.
Daha önceki baskılarda ikisi bir arada olan “TIA PORTAL İLE OPERATÖR PANEL VE SCADA PROGRAMLAMA” kitabımızı, kullanım kolaylığı ve maliyet açısından “OPERATÖR PANEL” ve “SCADA” olarak iki ayrı kitaba dönüştürdük.
Bütün kitaplarımda belirttiğim gibi, kitaplarım tamamen amatör çalışmamın sonucudur. Eksik ve hatalar olabilir, bu nedenle affınıza sığınıyorum. Sizlerin uyarıları ve bizim alandaki çalışmalarımızın artması ile sonraki baskılarda daha sağlıklı kitaplar oluşturma amacındayım. Olumlu ve olumsuz uyarılarınızı lütfen “[email protected]” ile bana iletiniz.
SAYGILARIMLA
YAVUZ EMİNOĞLU
Hayatımın tadı, kızım Yıldız Zeynep ve eşim Belgin’e
"Dünyada her şey için, yaşam için, başarı için en gerçek yol gösterici bilimdir, fendir. Bilim ve fennin dışında yol gösterici aramak aymazlık, bilgisizlik, doğru yoldan çıkmışlıktır."
-Mustafa Kemal ATATÜRK
İÇİNDEKİLER
1. OPERATÖR PANELLER VE KONFİGÜRASYONU ............................................................... 11
A. OPERATÖR PANELLER ............................................................................................... 11
B. “SIEMENS” OPERATÖR PANEL ÇEŞİTLERİ .............................................................. 12
C. OPERATÖR PANEL SEÇİMİ ........................................................................................ 15
D. OPERATÖR PANEL KARŞILAŞTIRMA TABLOSU ...................................................... 18
E. OPERATÖR PANEL İŞLETİM SİSTEMİ YAPILANDIRMASI ........................................ 20
1) 2.JENERASYON OPERATÖR PANEL KONFİGÜRASYONU .................................. 20
2) GENEL OPERATÖR PANEL KONFİGÜRASYONU ................................................. 30
2. TIA PORTAL WINCC YAZILIMI ............................................................................................... 43
A. PROJEYE HMI (OPERATÖR PANEL) EKLENMESİ .................................................... 45
B. PROJEDE PLC OPERATÖR PANEL BAĞLANTISI YAPILMASI ................................. 48
3. TEMEL EKRAN İŞLEMLERİ .................................................................................................... 53
A. EKRAN ADININ DEĞİŞTİRİLMESİ ............................................................................... 53
B. EKRANA BİR ETİKET EKLEMEK ................................................................................. 53
C. PROJENİN PANELE VEYA RUNTIME PROGRAMINA YÜKLENMESİ ....................... 54
D. EKRANDAKİ ETİKETLERİN DÜZENLENMESİ ............................................................ 57
E. BUTON İLE SİNYAL İŞLEME ........................................................................................ 61
F. İKİLİ SİNYAL DURUMUNA GÖRE BASİT OBJELERİN RENK DEĞİŞİMİ ................... 63
G. SİNYAL DURUMUNA GÖRE METİN DEĞİŞİMİ ........................................................... 65
H. SEMBOL KÜTÜPHANESİNDEKİ OBJENİN RENK DEĞİŞİMİ ..................................... 68
İ. GRAFİK KÜTÜPHANESİNDEKİ OBJENİN RENK DEĞİŞİMİ ....................................... 71
J. OBJE GRUPLARI İLE ÇALIŞMAK ................................................................................ 73
K. TAG’LERİN GÜNCELLEME SÜRELERİNİ DEĞİŞTİRME ............................................ 74
4. YENİ EKRAN EKLEME VE EKRANLAR ARASI GEÇİŞ ........................................................ 75
A. YENİ EKRAN EKLEME ................................................................................................. 75
B. BİR BUTONU UYARARAK EKRAN DEĞİŞTİRME ....................................................... 76
C. EKRAN İSİMLERİNİN EKRANA TAŞINMASI İLE EKRAN DEĞİŞİMİ .......................... 78
D. EKRAN NUMARASINA GÖRE EKRAN DEĞİŞİMİ ....................................................... 79
E. METİN LİSTESİ İLE EKRAN DEĞİŞİMİ ........................................................................ 81
F. OPERATÖR PANEL FONKSİYON TUŞLARI İLE EKRAN DEĞİŞİMİ .......................... 83
G. ZAMANLANMIŞ GÖREVLER (SCHEDULED TASKS) İLE EKRAN DEĞİŞTİRME ...... 83
5. EKRAN YÖNETİMİ ................................................................................................................... 84
A. “OVERVIEW – PERMANENT AREA” EKRANI ............................................................. 84
B. “TEMPLATE” (ŞABLON) EKRANLARI .......................................................................... 86
C. “GLOBAL” EKRAN ......................................................................................................... 89
D. EKRAN AYARLARI ........................................................................................................ 91
6. PROJEYE KURULUM SİHİRBAZI İLE PANEL EKLEME ....................................................... 95
A. PANEL PLC BAĞLANTISI ............................................................................................. 96
B. EKRAN DÜZENLEMESİ ................................................................................................ 97
C. ALARMLAR .................................................................................................................... 98
D. EKRAN EKLEME VE EKRANLAR ARASI GEÇİŞLER ................................................. 99
E. SİSTEM EKRANLARININ EKLENMESİ VE DÜZENLENMESİ ................................... 101
F. SİSTEM BUTONLARININ EKLENMESİ ...................................................................... 102
7. OPERATÖR PANEL TUŞLARI .............................................................................................. 107
A. FONKSİYON TUŞLARI ............................................................................................... 107
B. FONKSİYON TUŞLARINA GÖREV ATAMAK ............................................................ 108
C. FONKSİYON TUŞLARINA AİT LED’LER .................................................................... 111
D. FONKSİYON TUŞLARINA ETİKET KOYMAK ............................................................ 113
E. OPERATÖR PANELLERDEKİ SİSTEM VE SAYISAL TUŞLAR ................................. 114
1) SAYISAL TUŞLAR ................................................................................................... 114
2) SİSTEM VE YÖN TUŞLARI ..................................................................................... 114
8. KATMANLARLA (LAYER) ÇALIŞMA ................................................................................... 117
9. EKRANDA SAYISAL SİNYALLERİN İŞLENMESİ ................................................................ 123
A. BİR ETİKETİN “I/O FIELD” ALANINDA GÖSTERİLMESİ ........................................... 123
B. ETİKET DEĞERİNİN SKALA EDİLMESİ ..................................................................... 124
C. ETİKET DEĞERİNİN BAR ÜZERİNDE GÖSTERİMİ .................................................. 125
D. SÜRGÜ (SLIDER) HAREKETİNİN PLC BELLEK ALANINA AKTARILMASI .............. 127
E. TAG’E AİT DATABLOK NUMARASI DEĞİŞTİRME .................................................... 128
F. İNDİREKT ADRESLEME – TAG İNDEKSLEME (MULTIPLEXING) ........................... 130
10. ÇİZİM ARAÇLARI KULLANMA ............................................................................................. 131
A. ÇİZİM OBJELERİNİN KULLANIMI .............................................................................. 131
B. ÇİZİM OBJELERİNİN DÜZENLENMESİ ..................................................................... 133
C. OPERATÖR PANELLERDE ÇİZİM OBJELERİNE STİL UYGULANMASI ................. 136
D. BİÇİM BOYACISININ KULLANIMI............................................................................... 137
E. KENDİ RESİM KÜTÜPHANEMİZİ OLUŞTURMAK ..................................................... 138
F. GENEL KÜTÜPHANE OBJELERİNİ KULLANMA ....................................................... 140
11. METİN VE GRAFİK LİSTELERİ OLUŞTURMA..................................................................... 143
A. METİN LİSTESİ OLUŞTURMA .................................................................................... 143
B. GRAFİK LİSTESİ OLUŞTURMA ................................................................................. 148
12. TIA PORTAL’DA ANİMASYON ............................................................................................. 155
A. DOĞRUSAL HAREKET OLUŞTURMA ....................................................................... 155
B. GRAFİK ANİMASYON OLUŞTURMA ......................................................................... 156
13. OPERATÖR PANELLERDE TREND KULLANIMI ................................................................ 161
A. TREND VERİLERİNİ OLUŞTURMA ............................................................................ 161
B. TREND EKRANINI DÜZENLEME ............................................................................... 162
C. TREND ÜZERİNDE SINIRLAR BELİRLEME .............................................................. 166
D. TREND ÜZERİNDE KAYITLI VERİLERİ KULLANMA................................................. 168
14. ALARMLAR OLUŞTURMA ................................................................................................... 171
A. İKİLİ (DISCRETE) ALARMLAR ................................................................................... 173
B. ANALOG ALARMLAR ................................................................................................. 176
C. ALARMLARIN KULLANILMASI ................................................................................... 177
D. ALARM PENCERELERİ .............................................................................................. 180
E. ALARM GRUPLARI ..................................................................................................... 188
F. ALARM FONKSİYONLARI .......................................................................................... 189
G. ALARM METİNLERİNİN DÜZENLENMESİ ................................................................. 191
15. ETİKET VE ALARM DEĞERLERİNİN KAYDEDİLMESİ ....................................................... 193
A. OPERATÖR PANEL’DE KAYDETME ......................................................................... 193
B. VERİ ETİKETLERİNİ KAYDETME .............................................................................. 193
C. ALARM ETİKETLERİNİN KAYDEDİLMESİ ................................................................. 203
16. OPERATÖR PANELDE REÇETE KULLANIMI ..................................................................... 205
A. REÇETE İÇERİĞİ HAZIRLAMA .................................................................................. 206
B. REÇETE EKRANI DÜZENLEME................................................................................. 209
C. REÇETE İÇERİĞİNİN PROJE DIŞINA GÖNDERİLİP ALINMASI .............................. 213
D. REÇETE FONKSİYONLARINI KULLANMA ................................................................ 215
17. ERİŞİM KORUMASI VE KULLANICI TANIMLAMA .............................................................. 217
A. KULLANICI GRUPLARI VE KULLANICILAR EKLEME............................................... 218
B. EKRANDAKİ BİR UYGULAMAYA KULLANIM SINIRLAMA GETİRME ...................... 224
C. KULLANICI TANIMLAMA FONKSİYONLARI .............................................................. 226
D. KULLANICI İZLEME VE YETKİLERİNİ YÖNETME .................................................... 230
18. SİSTEM HATALARININ (SYSTEM DIAGNOSTICS VIEW) İZLENMESİ .............................. 234
19. TIA PORTAL WINCC’DE ÇOKLU DİL KULLANIMI ............................................................. 239
A. PROJEDE KULLANILACAK DİLLERİN SEÇİMİ ......................................................... 239
B. “RUNTIME SETTINGS”DE DİL AYARLARI ................................................................ 240
C. OBJE ÜZERİNDEKİ METNİ DÖNÜŞTÜRME ............................................................. 240
D. “PROJECT TEXT” ÜZERİNDE DÖNÜŞÜMLERİ YAPMA .......................................... 241
E. DİL DÖNÜŞTÜRME EYLEMİ ATAMA ......................................................................... 244
20. TIA PORTAL PROJELERİNDE RAPOR OLUŞTURMA ....................................................... 247
A. OPERATÖR PANEL İÇİN RAPOR OLUŞTURMA ...................................................... 247
B. RAPOR İÇERİKLERİNİ DÜZENLEMEK ...................................................................... 251
C. RAPOR SAYFALARINI BASTIRMAK .......................................................................... 253
21. ÖZEL FONKSİYONLAR......................................................................................................... 259
A. "SLIDE-IN SCREEN" FONKSİYONU .......................................................................... 259
B. “POP UP” EKRAN EKLEME ........................................................................................ 261
22. GENEL RENK VE STİL AYARLARI ...................................................................................... 263
A. PROJEYE YENİ STİLLER EKLEMEK ......................................................................... 263
B. EKRAN OBJELERİNE STİL SEÇMEK ........................................................................ 267
23. “FACEPLATE” OLUŞTURMA ............................................................................................... 269
A. FACEPLATE PENCERESİ DÜZENLEME ................................................................... 269
B. PLC PROGRAMI ......................................................................................................... 277
C. FACEPLATE’İN UDT İLE KULLANIMI ........................................................................ 279
1) UDT’Lİ PLC PROGRAMININ HAZIRLANMASI ....................................................... 279
2) WINCC PROJESİNE UDT EKLENMESİ ................................................................ 282
3) UDT İLE KULLANILACAK FACEPLATE OLUŞTURMA ......................................... 283
24. OLAY PLANLAYICI (SCHEDULER) ..................................................................................... 289
A. “AREA POINTER” KULLANIMI .................................................................................... 293
B. PLC-OPERATÖR PANEL ZAMAN SENKRONİZASYONU ........................................ 294
C. EKRAN VE ALAN NUMARALARINI KULLANMA ....................................................... 297
D. PLC PANEL BAĞLANTI DURUMU SORGULAMA ..................................................... 299
E. PLC ÜZERİNDEN PANELE İŞ YAPTIRMA (JOB MAILBOX) ..................................... 300
25. “VISUAL BASIC SCRIPT” KULLANMA ............................................................................... 303
A. BASİT VB SCRIBT UYGULAMALARI ......................................................................... 305
1) INVERT BIT ............................................................................................................. 305
2) EKRAN DEĞİŞTİRME ............................................................................................. 306
3) ARTIRMA ................................................................................................................. 307
B. MATEMATİKSEL İŞLEM YAPTIRMA .......................................................................... 308
1) BİR DAİRE ÇAPININ TAG’E BAĞLANMASI ........................................................... 310
2) DAİRE ÇAPINI ARTIRIP AZALTMA ........................................................................ 311
C. “VB SCRIPT”İN FONKSİYON OLARAK KULLANIMI .................................................. 312
D. “VISUAL BASIC”DE KARAR VE DÖNGÜ KOMUTLARI ............................................. 314
1) KARAR KOMUTLARI .............................................................................................. 314
2) DÖNGÜ KOMUTLARI ............................................................................................. 317
26. PROJENİN TIA PORTAL’A TAŞINMASI (MIGRATE PROJECT) ........................................ 321
27. “DEVICE PROXY DATA” UYGULAMASI ............................................................................. 331
28. HMI EKRANINDA “GRAPH” VE PLC KODLARI İZLEME ................................................... 335
29. ÖZEL DURUMLAR ................................................................................................................. 343
A. PANEL TİPİNİ DEĞİŞTİRME ...................................................................................... 343
B. “PANEL BOOTLOOP” UYGULAMASI ......................................................................... 344
C. OPERATÖR PANEL EKRANINDAN PLC’Yİ KAPATIP AÇMAK ................................. 345
D. FARKLI BİR PROGRAM ÇALIŞTIRMAK .................................................................... 346
E. EKRANDA “PDF” DOSYALARININ GÖRÜNTÜLENMESİ .......................................... 347
F. AYNI TAG’E FARKLI DATABLOK VERİLERİNİ ATAMA ............................................ 348
Kitaplarımın hazırlanmasındaki katkılarından dolayı;
ANIT OTOMASYON,
Ahmet ÖZVATAN,
Yusuf ŞENERGÜN
N. Gürol ALTUNOK’a teşekkür ediyorum
