Cengiz Çağla, Tocqueville ve Özgürlük’te, 19. yüzyılın önde gelen düşün insanlarından Alexis de Tocqueville’in demokrasi ile özgürlükler arasındaki gergin ve çelişkili ilişkiyle ilgili ufuk açıcı analizini ele alıyor. Demokrasinin özgürlüğü hayata geçirecek olanaklar ortaya çıkardığı gibi, onu kısıtlayacak, hatta boğacak bir zemin de yarattığına dikkat çeken Tocqueville’in hayatını özetleyip, tespit ve çözümlerini aktardıktan sonra, bunların çağımız siyaset düşünündeki yankılarını, besledikleri tartışmaları irdeliyor.
Tocqueville’e göre demokrasi esas enerjisini “koşulların eşitliği” arayışından alır. Özgürlük ise bir ideal, siyasal alana ilaveten gelenek ve ahlâk alanında da bulunması gereken bir erdemdir. Onun bu yaklaşımı, özgürlük perspektifinden hareket ederek çağdaş demokrasiye demokrasi ilkelerinin içinden yapılmış en önemli eleştirilerden birini dile getirme imkânı verir. Bu nedenle, günümüzde demokrasilerin özgürlükler alanında sergiledikleri yalpalamalara Tocqueville’in keskin tespitleri ışık tutmaya devam ediyor.
“Kendi küçük dünyasına kapanan, kişisel çıkarlarından başka bir şeyi düşünmeyen bireylerden oluşan toplum, çoğunluk tiranlığına ve yumuşak despotizme kapı aralamaktadır. Tocqueville, moderniteyi radikal olarak sorunsallaştıran eleştirel düşünürlerden biridir Modernite ile özgürlük hem çelişmekte hem de uyuşabilmektedir. Dolayısıyla, özgür geleneklerin var oldukları yerlerde korunması, olmadıkları yerlerde de yaratılması için çaba gösterilmesi önem kazanmaktadır kazanmaktadır.”
