Ahmet Ağaoğlu II. Meşrutiyet döneminde Pantürkizmin önde gelen ideologları arasında yer alan bir aydındır. Pantürkizm, Almanya’nın emperyalist amaçlarla geliştirdiği siyasal bir stratejiydi ve başlıca hedefi Kafkasya ve Orta Asya Türklerini Çarlık Rusyası’na karşı harekete geçirmekti. Savaş öncesinde ve sırasında Almanya’nın müttefiki olan Osmanlı Devleti’nin bazı siyasi kadroları da bu stratejiye bağlandılar. 1911 yılında İstanbul’da yayın hayatına başlayan ve dönemin en donanımlı ve etkili yayın organlarından biri olan Pantürkist eğilimli Türk Yurdu dergisinde
Yusuf Akçura, Ahmet Ağaoğlu, Gaspıralı İsmail, Hüseyinzade Ali gibi Rusya uyruklu ve siyasi mülteci konumunda olan aydınların çok sayıda makalesi yayımlandı. Bununla birlikte derginin Pantürkist ideolojinin/siyasetin basit bir propaganda aracı olduğunu iddia etmek güçtür. Dergide yayımlanan makalelerin büyük bölümü propagandif olmaktan ziyade akademik niteliklidir.
Pantürkist dergilerin en uzun ömürlüsü olan Türk Yurdu dergisi, yazar kadrosunun seçkinliği, yazılarının içeriği, aydınlar üzerindeki etkilerinin büyüklüğü bakımından yakın dönem Türk düşünce hayatında önemli bir yere sahiptir. Adının altında “Türklerin faydasına çalışır” mottosunu taşıyan derginin amacı, Türk dünyası üzerine araştırmalar yaparak türkolojinin gelişmesine, ulusal kültürün ve tarih bilincinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktır.
Ufuk Özcan
