Alanyazında klasik kavramı ve dil ve edebiyat öğretimi sürecinde klasiklerin kullanımı üzerine çeşitli tartışmaların var olduğu görülmektedir. Bu tartışmalar sonucu kavram üzerine ortak bir tanım sağlanamayıp kesin ölçütlerin belirlenemediği, klasiklerin dil ve edebiyat öğretimi sürecinde nitelikli ve işlevsel bir biçimde kullanıl(a)madığı belirlenmiştir. Alanyazındaki araştırma sonuçları ile doktora ders döneminde aldığım derslerin katkısıyla dil ve edebiyat öğretimine klasiklerle yeni bir yaklaşım getirme konusunu ilgi alanım olarak belirleyerek Türk ve dünya klasikleriyle yapılandırılmış dil ve edebiyat öğretimi tasarısı hazırlama konusunda bir eylem araştırması yapmaya yöneldim. Seminer dersi kapsamında tez danışmanımın bu konunun bir tez önerisine dönüştürülebileceği noktasında beni desteklemesiyle araştırmaya başladım. İşte elinizdeki bu kitaba, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsünde saygıdeğer öğretmenim Prof. Dr. Sedat Sever’in danışmanlığında hazırlamış olduğum "Türk ve Dünya Klasikleriyle Yapılandırılmış Dil ve Edebiyat Öğretimi Tasarısı: Okulöncesinden Yükseköğretime (Bir Eylem Araştırması)” adlı doktora tezim kaynaklık etmektedir.
Öğretim tasarısının durum saptama aşamasında Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı öğretim elemanlarının ve öğrencilerinin klasik yapıt algıları (okulöncesi, ilkokul, ortaokul, ortaöğretim-yükseköğretim düzeyinde) ile klasiklerin dil ve edebiyat öğretiminde kullanılma durumuyla ilgili görüşleri belirlenmiştir. Uygulama aşamasında Türk ve dünya edebiyatı klasikleri, dil ve edebiyat öğretiminde birer metin olarak nasıl kullanılabilir ve bu yapıtların tanıklığında dil becerilerine katkı sağlayacak uygulamalar nasıl hazırlanabilir sorularına yanıt aranmıştır. Uygulama sonrasında ise Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı öğrencilerinin Türk ve dünya klasikleriyle yapılandırılmış dil ve edebiyat öğretimi tasarısının uygulanmasından sonraki algıları ve deneyimleri ortaya çıkarılmıştır. Çalışmanın ilk bölümü dil ve edebiyat öğretiminin amacı ve sorunları ile edebiyat yapıtlarının çözümlenmesi; ikinci bölümü klasiklerin özellikleri, dilimize çevrilmesi, önemi, dil ve edebiyat öğretimi sürecindeki yerinin öğretim aşamalarına göre değerlendirilmesi bağlamında kuramsal bilgilerden oluşmaktadır. Üçüncü bölümde ise Türk ve dünya klasikleriyle yapılandırılmış dil ve edebiyat öğretimi tasarısının oluşturulabilmesi amacıyla elde edilen bulgulara ve değerlendirmelere yer verilmiştir.
Araştırmanın sonuçları, eğitim durumları aracılığıyla klasiklerin nasıl okunması gerektiği, çözümlenme yolları ve derslerde nasıl kullanılabileceğine ilişkin farklı bakış açıları kazandırılabileceğini ortaya koymuştur. Bu öğretim tasarısının dil ve edebiyat öğretiminin başat öğesi olan öğretmen ve öğrencilere yardımcı olacağı, öğretim sürecine yeni bir yaklaşım getirerek farklı bakış açılarının oluşmasına katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Doktora sürecimle birlikte başlayıp bugün de desteğini esirgemeden bana yol gösteren sayın öğretmenim ve tez danışmanım Prof. Dr. Sedat Sever’e, kaynaklarını sonuna kadar açıp her aşamada deneyimlerini paylaşan Prof. Dr. Selahattin Dilidüzgün’e, değerlendirmeleriyle yardımlarını eksik etmeyen Prof. Dr. Ömer Adıgüzel’e çok teşekkür ederim. Bilimsel duruşları ve sevecenlikleriyle bana yardımcı olan ve kendilerinden pek çok şey öğrendiğim öğretmenlerim Prof. Dr. Cahit Kavcar ve Prof. Dr. Canan Aslan’a; iller arası yolculuğumun Ankara ayağında yer alan ve her tür yardımı sağlayan arkadaşlarım Arş. Gör. Bilge Nur Doğan Güldenoğlu, Arş. Gör. Emine Akyüz, Arş. Gör. Dr. Özlem Kanat Soysal’a; yine bu süreçteki tüm yardımları için Dr. Öğr. Üyesi Demet Gülçiçek’e ve Dr. Öğr. Üyesi Sedat Karagül’e teşekkür ederim.
Her tür özveriyi, sevgiyi ve desteği tüm içtenlikleriyle sunan sevgili arkadaşlarım Öğr. Gör. Dr. Duygu Ak Başoğul ile Arş. Gör. Neslihan Yücelşen’e, bölüm arkadaşlarıma, katılımcı olarak çalışmaya destek veren tüm öğretim elemanı ve öğrencilere, doktora tez çalışmamı destekleyen Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumuna (Tübitak) katkılarından dolayı çok teşekkür ederim.
Çoğalan sevgisi, desteği, yardımı, bilimsel bakışı ile yaşamımı kolaylaştıran sevgili yol arkadaşım, eşim Öğr. Gör. Dr. Utku Oryaşın’a ayrıca çok teşekkür ederim. Sevgili annem Selma Karakulak başta olmak üzere babam, kardeşim, anneannem ve dedeme sevgileri ve bugünlere gelmemdeki tüm çabaları için yürekten bir teşekkürü borç bilirim.
Yedi yıl süren bir çalışmanın ürünü olan bu kitabın tüm önyargıları kırarak (tıpkı katılımcı öğrencilerde olduğu gibi) yerini sevgiye bırakması dileğiyle…
Dr. Melda Oryaşın
