Tanzimat döneminin en önemli isimlerinden birisi olan Namık Kemal, hemen hemen tüm eserlerinde “vatan”, “millet”, “hürriyet” kavramlarını üzerinde durmuştur. Batılı anlamda ilk tiyatro eseri olan Vatan Yahut Silistre, Namık Kemal’in de yazdığı ilk oyundur. Eser, Namık Kemal’in sağlığında 1 Nisan 1873’te Gedikpaşa Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir.
Vatan Yahut Silistre, bir tiyatro eseri olarak çok ilgi görmüş, kısa zamanda başka dillere çevrilmiş ve pek çok tiyatro oyununun yazılmasına öncülük etmiştir. Rusların Silistre Kalesi’ni kuşatmasına karşı koymak üzere Silistre’ye gelen İslam Bey, etrafına toplanan erlere “Beni seven arkamdan gelir!” demiştir. İslam Bey’e âşık olan Zekiye, bu sözü duymuş ve erkek kıyafeti giyerek İslam Bey’in peşinden gitmiş. Silistre’yi savunan erler ve zabitler arasına karışmıştır. İslam Bey ve erkek kılığına girerek onun ardından giden Zekiye’nin hikâyesinin işlendiği Vatan Yahut Silistre’de asıl vurgulanmak istenen, “vatan uğruna yapılmayacak şey olmadığı”dır.
