Ancak en önemlisi, insanın bu zor zamanlarda ne yaptığı, neyi nasıl yaptığıdır galiba. Mesele, insanın bu zor zamanlarda da insan kalabilmesidir. Çünkü böylesi zamanlar insanı insan olmaktan uzaklaşmaya zorlar. Ya da şöyle söyleyelim: İnsan zor zamanlarda insan kalabilme sınavından geçer; bu zamanlar insanın ne kadar insan olduğunu ortaya çıkarır. Zor zamanlar insan için, insanlık için sorgulama, hesaplaşma, istenç ve insani olanla olmayan arasında gidip gelme zamanlarıdır. Zor zamanlar insan için turnosol kağıdı işlevi görür ve insan olanla insan olmayanı, insanca olanla insanca olmayanı ayırıştırıverir. Kolay zamanlarda herkes insan gibi görünür. Oysa eylemler ve değerler varlığı olan insan, insanlığını her daim korumakla insandır. Bu nedenle insan, zor zamanlarda da insan kalabilendir. Bu kitapta yer alan denemelerin çoğu koronavirüs günlerinin bizi karşı karşıya bıraktığı bu gerçeği irdelemeye, insan adına ne yaptığımızı, nasıl yaptığımızı ve ne kadar insan kalabildiğimizi sorgulamaya çalışıyor. Elbette bu sorgulamayı bilim, sanat, edebiyat, felsefe, okuma ve benzeri konulara dair diğer denemelerle de derinleştirmeye çalıştık.
